1. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΚΟΛΠΟΣΚΟΠΗΣΗ
Ένα ποσοστό περίπου 10% των γυναικών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας λαμβάνουν παθολογικό αποτέλεσμα στο τεστ Παπανικολάου ή έχουν θετική απάντηση στον έλεγχο με HPV.
Σε γυναίκες με παθολογικό εύρημα στο τεστ Παπανικολάου ή σε γυναίκες με παθολογικό co- testing (δηλαδή στο συνδυασμένο τέστ ελέγχου κυτταρολογίας με ΠΑΠ+HPV), θεωρείται απαραίτητη η παραπομπή για κολποσκόπηση, ώστε να διερευνηθεί το ενδεχόμενο παρουσίας προ-καρκινικών αλλοιώσεων ή και καρκίνου αρχικού σταδίου. Κατά την διάρκεια της κολποσκόπησης είναι δυνατή η λήψη βιοψιών αλλά κάτι τέτοιο δεν είναι πάντοτε αναγκαίο.
Ο έλεγχος των γυναικών μετά τα 20 πρέπει να γίνεται με κυτταρολογία χωρίς να είναι απαραίτητο το HPV test, αλλά μετά τα 30 ο έλεγχος με co- testing είναι απαραίτητος.
Είναι εμφανής ο κεντρικός ρόλος της κολποσκόπησης στη διαδικασία διαχείρισης των αποτελεσμάτων που προκύπτουν με την εφαρμογή μεθόδων μαζικού ελέγχου του πληθυσμού, καθώς και η ύπαρξη πιστοποιημένων ιατρείων κολποσκόπησης υψηλού επιπέδου.
Η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Παθολογίας Τραχήλου και Κολποσκόπησης Μήτρας έχει κάνει συγκεκριμένες προτάσεις σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για την καθιέρωση κοινών προδιαγραφών εκπαίδευσης και πιστοποίησης των ιατρών που ασχολούνται με αυτό το αντικείμενο. Η κολποσκόπηση δεν αποτελεί ιδιαίτερα πολύπλοκη εξέταση, απαιτεί όμως γνώση του αντικειμένου και πολύ μεγάλη εμπειρία από τον γυναικολόγο που την ασκεί.
Η άσκηση της μεθόδου αυτής από μη κατάλληλα εκπαιδευμένους γυναικολόγους ενέχει δύο κυρίως κινδύνους. Ο πρώτος είναι να μην εντοπιστεί μια σοβαρή αλλοίωση και συνεπώς να εκτεθεί η γυναίκα σε κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Ο δεύτερος κίνδυνος αφορά το αντίθετο, όπου ο γυναικολόγος υποβάλλει σε άσκοπες θεραπείες γυναίκες με εντελώς ήπιες βλάβες χωρίς κανένα ιδιαίτερο λόγο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η πλειονότητα των γυναικών αυτών είναι στην αναπαραγωγική ηλικία (25-40 ετών), η δε άσκοπη θεραπεία μπορεί να έχει δυσμενέστατες επιπτώσεις σε μελλοντικές κυήσεις, όπως ανεπάρκεια τραχήλου μήτρας και πολύ πρόωρους τοκετούς.
Στην Ελλάδα, σε αντίθεση με πολλές χώρες της Δυτικής Ευρώπης όπου ήδη έχουν εφαρμοστεί συστήματα πιστοποίησης (Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία, Ισπανία, Πορτογαλία, Πολωνία, Ολλανδία) δεν υπάρχει επίσημη Κρατική διαδικασία πιστοποίησης στην κολποσκόπηση.
Στην Μεγάλη Βρετανία η πιστοποίηση στην κολποσκόπηση προϋποθέτει την ολοκλήρωση ενός εκτεταμένου προγράμματος που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη συμπλήρωση ενός βιβλίου καταγραφής περιστατικών (logbook) και τη συμμετοχή σε τελικές εξετάσεις. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες το πρόγραμμα πιστοποίησης των ιατρών ποικίλει ανάλογα με τις ανά χώρα συνθήκες παροχής ιατρικών υπηρεσιών.
Η εκπαίδευση στην κολποσκόπηση στη χώρα μας παρέχεται στις περισσότερες περιπτώσεις αποσπασματικά και ευκαιριακά κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης στην ειδικότητα της Μαιευτικής και Γυναικολογίας, χρόνος κατά τον οποίο απαιτείται η παράλληλη κτήση μεγάλου όγκου γνώσεων και τεχνικών και σε πολλά άλλα πεδία της ειδικότητας. Κατά συνέπεια η εκπαίδευση στην κολποσκόπηση είναι συχνά ελλιπής. Λόγω της φαινομενικής απλότητας της μεθόδου ελλοχεύει ο κίνδυνος απερίσκεπτης χρήσης της με τις συνέπειες που αναφέρθηκαν προηγουμένως.
Η Ελληνική Εταιρεία κολποσκόπησης και παθολογίας τραχήλου μήτρας έχει εισάγει εδώ και μία δεκαετία, το θεσμό των εξετάσεων στη διαγνωστική κολποσκόπηση αλλά και ειδική διαδικασία ελέγχου των πιστοποιημένων που απαιτεί συνεχή εκπαίδευση για την ανανέωση των πιστοποιητικών πιστοποίησης.
2. ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΚΟΛΠΟΣΚΟΠΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Το πιστοποιητικό αυτό θα αφορά μόνο τη διαγνωστική επάρκεια και η λήψη του θα απαιτεί την πλήρωση των κάτωθι προϋποθέσεων:
- Ειδικότητα Μαιευτικής και Γυναικολογίας.
- Εγγραφή στην Ελληνική Εταιρεία Παθολογίας Τραχήλου και Κολποσκόπησης.
- Συμμετοχή σε ένα εκπαιδευτικό σεμινάριο κολποσκόπησης εγκεκριμένο από την Ελληνική, την Βρετανική, την Ευρωπαϊκή ή την Διεθνή Εταιρεία κολποσκόπησης.
- Επιτυχής συμμετοχή στις εξετάσεις.
Ιατροί που έχουν ήδη πιστοποιητικό κολποσκόπησης εγκεκριμένο από την Βρετανική ή Αμερικανική Εταιρεία κολποσκόπησης γίνονται αρχικά αποδεκτοί.
Για την πιστοποίηση επάρκειας στην θεραπευτική κολποσκόπηση υπάρχει διαφορετική διαδικασία και απαιτείται η συμπλήρωση συγκεκριμένου αριθμού περιστατικών κολποσκοπικής θεραπείας υπό την επίβλεψη συγκεκριμένων γυναικολόγων-εκπαιδευτών.
Όσοι έχουν την ιδιότητα του εκπαιδευτή από τη Βρετανική ή την Αμερικανική Εταιρεία κολποσκόπησης, συμπεριλαμβάνονται στη λίστα των πιστοποιημένων στη Διαγνωστική και Θεραπευτική κολποσκόπηση.
3. ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ
Το πιστοποιητικό διαγνωστικής κολποσκόπησης έχει διάρκεια τριών ετών. Για την ανανέωσή του θα απαιτείται η ενεργός συμμετοχή του ιατρού σε ένα αναγνωρισμένο συνέδριο ή σεμινάριο κολποσκόπησης ανά τριετία και η ετήσια συνδρομή στην εταιρεία.
4. ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Υπεύθυνη για τη διεξαγωγή των εξετάσεων θα είναι η Ελληνική Εταιρεία Παθολογίας Τραχήλου και Κολποσκόπησης. Οι εξετάσεις διενεργούνται κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια των Συνεδρίου – Σεμιναρίου της Εταιρείας και στους επιτυχόντες απονέμεται το δίπλωμα επάρκειας στη διαγνωστική κολποσκόπηση.
Οι εξετάσεις είναι γραπτές (ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και ανάπτυξης μετρίου και μεγάλου βαθμού δυσκολίας με χρήση φωτογραφικού υλικού και επίκαιρης βιβλιογραφίας, δημοσιεύσεων και ελέγχου γνώσεων των κατευθυντηρίων οδηγιών τόσο των Αμερικανικών όσο και των Ευρωπαϊκών) και απαιτείται η επιτυχία σε ποσοστό άνω του 70% των ερωτημάτων για τη λήψη της πιστοποίησης. Για την εξασφάλιση τήρησης υψηλών προδιαγραφών στη διαδικασία των εξετάσεων επιδιώκεται η επιλογή θεματολογίας από κοινή δεξαμενή θεμάτων της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κολποσκόπησης.
Η Ελληνική Εταιρεία Παθολογίας Τραχήλου και Κολποσκόπησης, έχει θεσμοθετήσει 3 υποτροφίες κάθε χρόνο. Η πρώτη υποτροφία δίνεται στον πρώτο επιτυχόντα στις Εξετάσεις Πιστοποίησης στην Κολποσκόπηση.